Als het einde nadert, kan er vaak meer dan je denkt. Zoals goede afspraken maken over hoe en waar je wilt sterven. Dat is belangrijk want vroeg of laat krijgen we allemaal met de dood te maken. Daarom kun je het maar beter bespreekbaar maken, hoe lastig dat soms ook is. Evelien Baade – Frissen werkt als verpleegkundige in het hospice en Sylvie Rutten – Knops werkt als wijkverpleegkundige in Vaals Centrum. Daarnaast vervullen ze allebei de rol van adviserend verpleegkundige palliatieve zorg. Collega’s kunnen bij hen terecht voor vragen of ondersteuning over en in de laatste fase.

Over één ding zijn Evelien en Sylvie het meer dan eens. ‘Het helpt echt om op tijd stil te staan bij het einde van het leven. Wat wil iemand nog doen, welke rituelen zijn belangrijk en wat kunnen wij daarin met liefdevolle ondersteuning en zorg betekenen? Zodat we samen kunnen zorgen voor een goede afronding van het leven.’

Evelien en Sylvie staan allebei ‘met hun handen aan het bed’. Daardoor weten ze waar collega’s tegenaan lopen en kunnen ze hen op een laagdrempelige manier helpen. Palliatieve zorg begint wanneer duidelijk is dat iemand niet meer beter kan worden. Die fase kan maanden of zelfs nog jaren duren. Dit in tegenstelling tot de terminale zorg, dat is het laatste stukje palliatieve zorg voor het overlijden. Ook in het laatste stukje van het leven is nog veel mogelijk. ‘Meer dan mensen vaak denken.’

Spin in het web

Evelien is een spin in het web en de schakel tussen de ruim 40 aandachtsfunctionarissen en het regieteam palliatieve zorg van Envida. Ze vertaalt nieuwe ontwikkelingen uit het regieteam en koppelt die terug naar de aandachtsfunctionarissen en houdt kennis over hun vakgebied up-to-date. Tijdens haar opleiding stond het verbeteren van de kennis over palliatieve zorg centraal en hoe die kennis te delen in de praktijk.

Envida wil graag voorop lopen in het leveren van palliatieve zorg die gericht is op kwaliteit en comfort van leven en sterven. Sylvie onderzoekt in het kader van haar opleiding waar Envida nog stappen kan zetten binnen de palliatieve zorg, zoals een betere afstemming tussen de aandachtsfunctionarissen verpleegzorg en wijkzorg. ‘Collega’s kunnen van elkaar leren en meer voor elkaar betekenen, volgens Sylvie. ‘Ook de logopedist, de ergo- of fysiotherapeut zijn belangrijk en kunnen ingezet worden in een persoonlijk zorgplan bij cliënten of bewoners die palliatieve zorg krijgen. Sylvie zoekt uit hoe we dat het beste vorm kunnen geven.’

Voor iedereen binnen Envida

Sylvie: ‘Wij zijn er voor iedereen binnen Envida. Als er ‘moeilijke dingen’ zijn op het gebied van palliatieve zorg kunnen ze ons benaderen. De wijkzorg heeft al een vakgroep palliatieve zorg waardoor de zorgmedewerkers ons beter weten te vinden.’ Soms vragen ze om een klinische les, een andere keer gaat het over ondersteuning in de laatste levensfase, zegt Evelien. ‘Vanuit de verpleegzorg krijg ik vooral vragen als een bewoner in de terminale fase niet comfortabel te krijgen is. Het is nog onvoldoende bekend dat je ook kunt bellen om te vragen of wij eens mee willen kijken.’

Vroegtijdige zorgplanning

Evelien: ‘Hoe meer je besproken hebt, hoe duidelijker het is en des te makkelijker verloopt de laatste levensfase. Dat zie je ook in het hospice, als alles geregeld is, ontstaat er rust. Maar er zijn ook mensen die er voor kiezen om niets te regelen. Dan is de vraag of dat een bewuste keuze is of dat iemand zijn kop in het zand steekt. Door het bespreekbaar te maken, proberen we daarachter te komen.’
De vroegtijdige zorgplanning begint als duidelijk is dat iemand niet meer beter wordt, tegelijk met de palliatieve fase, legt Sylvie uit. ‘Hoe wil iemand de tijd die er is nog besteden? Wat is nog belangrijk? Duidelijke afspraken hierover met de arts en de familie voorkomen een heleboel leed. Als er niets geregeld is, worden mensen nog naar een ziekenhuis gebracht of krijgen ze een antibioticakuur, terwijl ze dat niet meer willen. Uiteindelijk willen de meeste mensen het liefst thuis sterven, in hun eigen vertrouwde omgeving. Als dat goed en vredig verloopt, geeft dat iedereen rust en steun, ook voor de nabestaanden. Samen zorgen voor een goede afronding van het leven, daar zetten wij ons heel graag voor in.’

Bron: Envida