Functiedifferentiatie verpleegkundige Zuyderland: meer taken en verantwoordelijkheden voor de HBO’er

Deelnemers over opleidingstraject hbo-Verpleegkundige voor en met Zuyderland:

Zorg kan altijd beter. Daarom werkt Zuyderland Medisch Centrum continu aan projecten om de zorgkwaliteit naar een hoger niveau te tillen. Eén daarvan is meer differentiatie aanbrengen in de rol van verpleegkundige. Hbo-verpleegkundigen krijgen daarbij meer taken en verantwoordelijkheden die bij een hbo’er passen. Ook streeft het medisch centrum naar een hoger percentage hbo-verpleegkundigen op de verpleegafdelingen. Zuyd Professional helpt Zuyderland daarbij met op maat gemaakte opleidingstrajecten.

Deelnemers Marion van Mierlo (links op de foto) en Evelien Kitzen (rechts op de foto) over het opleidingstraject hbo-Verpleegkundige voor en met Zuyderland.

Rollen en taken die passen bij de HBO’er

Meer differentiatie in de rol van verpleegkundigen is een landelijke ontwikkeling, waar Zuyderland zich sinds 2017 ook voor inzet. Het idee hierachter is dat hbo-verpleegkundigen meer met een helicopterview naar de zorg kijken, verpleegkundig leiderschap tonen en verbetertrajecten op de afdelingen in gang zetten. Dat is nodig om de kwaliteit van zorg verder te verbeteren. Om verpleegkundigen goed voor te bereiden op deze nieuwe rol, zijn er twee opleidingstrajecten: één om mbo-verpleegkundigen op te leiden tot hbo’ers en één om hbo-verpleegkundigen een nog stevigere basis te geven. In dit negen maanden durende HBO-V ontwikkeltraject verdiepen de al eerder afgestudeerde hbo’ers zich vooral in klinisch onderzoek en verpleegkundig leiderschap. Inmiddels zijn zo’n zestig verpleegkundigen opgeleid, de laatste groep is begin juni afgestudeerd.

Functiedifferentiatie is voor Zuyderland Medisch Centrum geen doel op zich meer en is opgegaan in het bredere programma Verpleegkundig Leiderschap. In dit overkoepelend programma gaat het vooral om de ontwikkeling en toepassing van Evidence Based Practice (EBP) en verpleegkundig onderzoek, continu verbeteren en leren en ontwikkelen. Hbo én mbo verpleegkundigen trekken hierin samen op met hun eigen expertise, eigen kennis en kunde maar ook met eigen bevlogenheid en betrokkenheid. Sinds 2017 zijn bij Zuyderland Medisch Centrum ruim 100 verpleegkundigen in de functie van verpleegkundige HBO gestart. Van die ruim 100 verpleegkundigen heeft een groot gedeelte ook de 9 maanden bijscholing (differentiatie) bij Zuyd gevolgd. De studenten die de HBO-V afgerond hebben met het curriculum van BN2020 komen in principe direct – mits voldoende formatieruimte – in de functie van verpleegkundige HBO.

Terug in de schoolbanken

De HBO-Verpleegkundigen Marion van Mierlo en Evelien Kitzen volgden het opleidingstraject. Hoe hebben zij dat ervaren? Evelien vertelt: “Ik werk al sinds 1989 in het ziekenhuis in Sittard als hbo-verpleegkundige. Toen ik werd gevraagd om dit opleidingstraject te gaan volgen, moest ik daar wel even over nadenken. Het was immers lang geleden dat ik in de schoolbanken zat. Maar omdat het slechts negen maanden was en we maar één dag per twee weken les hadden, was het te overzien. Ik ben dan ook blij dat ik het heb gedaan. Tot voor kort had ik als hbo’er dezelfde taken als een mbo’er. In de opleiding heb ik de typische hbo-competenties zoals klinisch redeneren verder ontwikkeld, waardoor ik ze nu beter kan inzetten op de werkvloer. Ook heb ik veel geleerd over mezelf, hoe ik in mijn werk sta.”

Klinisch redeneren en verpleegkundig leiderschap

Ook Marion is blij dat ze opleiding heeft gedaan, al was het voor haar meer bekend terrein. Marion: “Ik heb pas drie jaar geleden mijn diploma hbo-Verpleegkunde gehaald. Tóch heb ik mijn competenties en vaardigheden nog verder kunnen aanscherpen. Vooral op het gebied van klinisch redeneren, verpleegkundig leiderschap en communicatie. Voor mijn gevoel was er wel erg veel aandacht voor persoonlijke ontwikkeling, met rollenspellen en dergelijke. Dat had wat mij betreft wel wat minder gemogen. Maar verder was het heel interessant. Omdat het opleidingstraject met en voor Zuyderland is opgezet, zaten we alleen met collega’s samen. Dat vond ik prettig, omdat je zo mensen van andere afdelingen leert kennen en met elkaar kunt sparren. De docenten waren deels van Zuyd en deels van Zuyderland. Dat had voor mij echt meerwaarde, omdat zij precies weten hoe het in onze organisatie werkt.”

Verbeterplan voor eigen afdeling

Het opleidingstraject wordt afgesloten met een praktijkopdracht: een verbeterplan voor je eigen afdeling. Omdat Marion en Evelien op dezelfde afdeling werken, gingen zij samen aan de slag. “We hebben een plan opgesteld om het aantal heropnames van chirurgische patiënten op onze afdeling te verminderen”, vertelt Marion. “Daarvoor hebben we onderzoek gedaan naar de oorzaken en daarna hebben we een verbeterplan opgesteld. De oplossing bleek overigens heel eenvoudig: telefonische nazorg! Door patiënten een paar dagen na hun ontslag op te bellen, vergroten we niet alleen de patiënttevredenheid maar kunnen we hen tips geven én als het nodig is contact opnemen met de behandelend arts. Dat blijkt zo goed te werken, dat we nu bezig zijn dit op de afdeling te implementeren. We hebben onze geleerde ‘skills’ dus meteen kunnen inzetten in ons werk! Sowieso durf ik nu meer mijn rol als hbo-verpleegkundige te pakken. En ik word ook steeds vaker gevraagd om meer onderzoekende en/of projectmatige taken op me te nemen. Ik heb het gevoel dat ik door het opleidingstraject meer gewaardeerd word op hbo-niveau.”

Lerend vermogen stimuleren

Evelien merkt dat verschil in haar werk: “Ik kijk bewuster naar de patiëntenzorg, hoe we ons werk op de afdeling en binnen het ziekenhuis doen en hoe we dat kunnen verbeteren. En ook ik wordt steeds vaker gevraagd om taken op hbo-niveau te doen. Ik krijg meer uitdaging in mijn werk en voel dat ik actief bijdraag aan het verbeteren van de zorg. Daarnaast zie ik de ontwikkeling binnen Zuyderland zelf. Er is meer aandacht voor functiedifferentiatie en de organisatie biedt meer mogelijkheden om jezelf verder te ontwikkelen. Met opleidingstrajecten zoals dat van ons, maar ook informeel. Op onze eigen afdeling hebben twee collega’s, die ook het hbo-traject hebben gevolgd, dossierbesprekingen opgezet om aan de hand van evidence based practices naar concrete cases te kijken. Is er meer contact met andere afdelingen om te sparren, ervaringen te delen en van elkaar te leren. Verder worden inspiratiedagen voor hbo-verpleegkundigen georganiseerd rondom verschillende thema’s. Deze zijn bedoeld om ervaringen en inzichten met elkaar te delen. Op die manier stimuleer je als organisatie het lerende vermogen van medewerkers en houd je mensen enthousiast over hun werk. En dat is weer goed voor de kwaliteit van zorg!”